افزایش بیش از پیش قیمت مسکن در این سال‌ها که دامنه آن به سال‌های بعد نیز کشیده شد، مسوولان مسکن و شهرسازی کشور را واداشت تا با طرح ایجاد شهرهای جدید منفصل در پیرامون شهرها، معضل مسکن را به گونه‌ای برنامه ریزی شده تحت کنترل درآورند.
به همین منظور، براساس مصوبه هیات دولت در سال 68 برنامه‌ریزی‌ها و مکان یابی‌ها برای ایجاد 20 شهر جدید که عمده آنها در اطراف پنج کلان‌شهر تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز پیش بینی شده بود آغاز شد؛ این شهرها که هم پاسخگوی نیازهای سکونتی افراد و هم پاسخگوی ضرورت‌های ایجاد مراکز جدید صنعتی و کانون‌های جدید اقتصادی بودند به عنوان مکان‌هایی برای اشتغال و سکونت افراد تعریف شدند و قرار شد دولت برای اسکان متقاضیان برنامه‌های حمایتی به خصوصی را در دستور کار خود قرار دهد.
اما در کنار مباحثی همچون ایجاد شهرهای جدید صنعتی و مراکز اقتصادی خاص در این شهرها، مقوله مسکن و نحوه اسکان مهاجران از همان ابتدا از اهمیتی بنیادی برخوردار بود چنانکه، دولت برای رونق بخشیدن به این شهرها و کمک به توسعه آنها و به منظور دفع خطرات ناشی از حاشیه‌سازی و حاشیه‌نشینی، از سوی مهاجران، به سرعت ساخت‌وسازهای مسکونی را در این مناطق آغاز کرده و به همین منظور تاکنون طرح‌های مختلفی در این زمینه به اجرا درآمده است. به گونه‌ای که امروز، 99 ساله‌سازی واحدهای سکونتی در قالب مسکن مهر، به عنوان جدیدترین شیوه تامین مسکن در شهرهای جدید، از سال 84، مورد تاکید قرار گرفته است.
در خصوص سابقه شهرهای جدید و بایدها و نبایدهای آن در ساخت مسکن 99 ساله، به گفت‌وگو با یکی از مدیران اسبق شرکت عمران شهرهای جدید پرداخته است. محمود میریان که از سال 76 تا 86 به مدت یک دهه پست معاونت وزیر و مدیریت شرکت عمران شهرهای جدید را برعهده داشته است در این گفت وگو با نگاهی متفاوت، توسعه شهرهای جدید را مورد نقد و ارزیابی قرار داده است. متن گفت‌وگو با وی را در زیر بخوانید:
آقای میریان! ابتدا در خصوص سابقه ایجاد شهرهای جدید در کشور بگویید و اینکه هدف از ایجاد این مراکز شهری چه بود؟
فکر ایجاد شهرهای جدید در پس مهاجرت‌های بسیار گسترده به خصوص پس از وقوع جنگ تحمیلی به کلان‌شهرها و سایر شهرهای بزرگ کشور در مجموعه وزارت مسکن و شهرسازی وقت در سال64، ایجاد و به موجب تصویب نامه هیات وزیران در سال 68 ساخت بیست شهر جدید در کشور آغاز شد. ویژگی عمده این شهرها نسبت به سایر شهرهای کشور این بود که برنامه‌ریزی‌ها و مکان‌یابی‌ها پیش از ایجاد شهر برای این مراکز انجام می‌شد و تا پیش از این سابقه نداشت که توسعه شهری به این صورت در دستور کار دولت قرار گیرد.
مسکن و تامین مراکز سکونتی شهری در چه جایگاهی از این ضرورت قرار داشت؟
دولت می‌دانست که اگر به سرعت اقدام به برنامه‌ریزی برای تامین سرپناه مناسب در شهرهای جدید نکند، افراد شاغل و مهاجران با گسترش حاشیه‌نشینی، به صورت خودسرانه اقدام به ساخت واحدهای سکونتی نامناسبی می‌کردند که نه در برنامه توسعه این شهرها بود و نه در اراده مدیریتی مدیران مسکن و شهرسازی کشور و نه فاقد هرگونه استاندارد لازم ساخت و ساز؛ ایجاد ناامنی در محدوده این سکونتگاه‌های خودرو نیز معضل دیگری بود که درصورت تعلل دولت در ساخت مسکن برای این شهرها، متوجه واحدهای سکونتی حاشیه‌ای می‌شد. از این رو یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری مسوولان از بدو ایجاد شهرهای جدید، تامین مسکن مورد نیاز برای اقشار مختلف به خصوص قشرهای متوسط رو به پایین بود.
برای تامین مسکن در شهرهای جدید از ابتدا تاکنون چه سیاست‌هایی دنبال شده است و سیاست مسکن‌مهر از چه زمانی وارد این شهرها شد؟
در این خصوص ذکر دو نکته اساسی اهمیت دارد؛ اول اینکه یکی از عمده‌ترین اهداف ایجاد و شکل‌گیری شهرهای جدید، همانگونه که ذکر شد، تامین مسکن اقشار مختلف جامعه به خصوص اقشار کم‌درآمد بود. به این خاطر که قیمت زمین و هزینه‌های ساخت از همان ابتدا در این مناطق پایین تر از شهرهای اصلی بود. در وهله دوم، در راستای ساخت مسکن ارزان قیمت، سیاست‌های متعددی در این زمینه مورد آزمایش قرار گرفت. به این صورت که، وزارت مسکن و شهرسازی وقت با هدایت عمده تعاونی‌های مسکن به سمت شهرهای جدید، واحدهای مورد نیاز کارکنان این تعاونی‌ها را با قیمتی به مراتب مناسب‌تر در ا