گونیاها وسایلی هستند که از آن ها برای عملیات خط کشی، کنترل زوایا، بعضاً اندازه گیری طول و کنترل تعامد تختی و مستقیمی سطوح در کارگاه و آزمایشگاه استفاده می شود.
ساختمان
گونیاها از دو قسمت عمده ی تیغه و پایه، که ممکن است به صورت یک پارچه و یا به وسیله ی پین یا میخ پرچ به هم متصل شده باشند، تشکیل می شوند.پاره ای از گونیا ها دارای تیغه ی مدرج اند و از آن برای عمل اندازه گیری استفاده می شود.سطوح و لبه های گونیا فوق العاده پرداخت می شوند که این پرداخت ممکن است با عملیات سنگ زنی و یا لپن کاری انجام شده باشد.
رده بندی گونیا
گونیا ها فاقد قابلیت تفکیک بوده و دارای رده بندی می باشند. گونیاها برحسب دقت و درستی در چهار رده ی 00، 0، 1 و 2 ساخته می شوند. که رده ی 00 دارای بالاترین دقت در مجموعه ی گونیاها است.
طی مراحل بسته بندی پروفیل برچسب هایی بر هر بسته پروفیل چاپ می گردد که شامل بارکد به انضمام اطلاعات تولید، نوع کالا، کد کالا، زمان و تاریخ تولید و نام مسئول کنترل کیفی در زمان تولید قید گردیده است.
روش های کنترل گونیا
برای کنترل تعامد تیغه ی گونیا نسبت به پایه ی آن از روش های مختلفی می توان استفاده نمود.
- کنترل به وسیله ی خط کشی
- کنترل به وسیله ی گونیای رده ی بالاتر
- کنترل به کمک استوانه ی کنترل
- کنترل به کمک استوانه ی کنترل و بلوک سنجه
- کنترل به کمک استوانه ی کنترل و بلوک سنجه زاویه
انواع گونیا
گونیاها در انواع مختلفی ساخته می شدند از آن جمله:
گونیای دقیق (گونیای مویی)
این نوع گونیا از دقیق ترین نوع گونیاها است و به صورت یک پارچه ساخته می شود و از آن برای عملیات کنترل استفاده می شود.
گونیای قابل تنظیم
پایه ی این گونیا نسبت به تیغه ی آن در جهت طول قابل تغییر است که این ویژگی کاربرد آن را وسیع تر نموده است.
گونیای تاشو
این گونیا به صورت دو تکه (گونیای تاشو ساده) یا سه تکه (گونیای تاشو دوبل) ساخته شده و قابل تنظیم است و از آن برای انتقال زوایا از روی قطعه کار به وسیله ی اندازه گیری یا بالعکس استفاده می شود.
گونیای مرکزیاب
این نوع گونیا با ساختاری که دارد می تواند برای تعیین مرکز قطعات دایره ای شکل مورد استفاده قرار گیرد. برای تعیین مرکز قطعات، ابتدا قطعه کار را مابین دو یال مرکزیاب قرار می دهیم و به کمک خط کش مرکزیاب قطری از دایره را رسم می کنیم، سپس با جابه جایی مرکزیاب روی محیط قطعه کار، قطر دیگری را ترسیم می کنیم. محل تقاطع قطرها مرکز دایره است. گفتنی است که گونیای مرکزیاب بر اساس قضیه ی هندسی از یک نقطه ی واقع در خارج دایره دو مماس می توان بر آن رسم نمود و نیمساز زاویه ی محیطی از مرکز می گذرد. طراحی شده است، در نتیجه محل تقاطع دو قطر مرکز دایره است.