تراکم در ادبیات شهرسازی ایران و جهان معانی مختلفی دارد که یکی از آنها «تراکم‌ساختمانی» است.تراکم بر حسب واحد اندازه‌گیری به دو نوع جمعیتی و ساختمانی و برحسب شدت و اندازه به صورت کم‌، متوسط و زیاد تقسیم‌بندی می‌شود.
تراکم شامل تراکم‌جمعیتی، تراکم کلی مسکونی و تراکم خالص و ناخالص مسکونی است.در کلانشهرهای پرجمعیت یکی از ابزارهای کنترل جمعیتی، تنظیم تراکم ساختمانی مجاز است که تاثیر زیادی بر منظر شهری دارد و شاخص مهمی برای طراحان شهری محسوب می‌شود. شاخص ضریب سطح زیربنا یا تراکم‌ ساختمانی یکی از رایج‌ترین روش‌های کنترل تراکم جمعیتی در جهان و به خصوص در شهرهای ایران است. این شاخص از تقسیم مساحت زیربنای ساختمانی احداث شده بر کل مساحت قطعه تفکیکی به دست می‌آید.یکی از اهداف در تدوین مقررات تراکم شهری، سامان بخشیدن به چهره شهر است که با اندازه شهر قابل‌تخمین و مرتبط می‌باشد.اما نکته‌ای که باید برای تنظیم تراکم‌ساختمانی در شهرهای ایران مدنظر سیاست‌گذاران شهری قرار بگیرد، قرار داشتن ایران روی خط زلزله‌خیز آلپ- هیمالیا است که باعث شده به طور میانگین در هر سال یک زلزله بزرگ و هر 10 سال یک زلزله بالای 7 ریشتر با تلفات جانی و مالی بالا رخ دهد؛ بنابراین برای صدور مجوز تراکم ساختمانی باید متناسب با قوانین ساخت‌وسازهای مقاوم در برابر زلزله، اقدام شود.